بررسی خاستگاه شرقی ادبیات جهان از منظر گوته

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات انگلیسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

این مقاله خاستگاه شرقی ادبیات جهان را از منظر گوته تبیین می‌کند. گوته در 1813 از طریق ترجمه هامرپورگشتال با دیوان حافظ آشنا می‌شود و به تأسی از حافظ، دیوان غربی شرقی خود را می سراید؛ اما تقریباً یک دهه پس از سرایش دیوان، در گفت­ وگویی که با اکرمان دارد، برای اولین بار اصطلاح «ادبیات جهان» را به کار می گیرد؛ چون معتقد است ادبیات ملی معنای خود را از دست داده و عصر ادبیات جهانی فرا رسیده است. با این حال، به نظر می رسد گوته در ابداع این اصطلاح برکنار از فرهنگ و ادبیات شرقی و به­ ویژه دیوان حافظ نبوده است. در واقع، بحث این است که دیوان غربی شرقی گوته اثری است که از طریق مواجهۀ گوته با ترجمۀ آثار شرقی و به­ ویژه و از همه‌ مهم‌تر، غزلیات حافظ پدید آمده است. از منظر گوته، ادبیات جهان، نه مجموعه ادبیات‌های ملی و نه شاهکارهای جهان است؛ بلکه فرایندی پویاست از تعامل میان ملت‌های جهان، با هدف از میان­ برداشتن دیوارهای تعصبات ملی که هم‌زیستی مصالحت‌آمیز را دچار آسیب کرده است. این مقاله به جایگاه ادبیات جهان از طریق خوانش گوته از گفت­ وگو با حافظ اشاره می‌کند.

کلیدواژه‌ها


حدادی، محمود (۱۳۹۶). دیدار غرب و شرق در «هجرت» گوته. تهران: علمی ‌و ‌فرهنگی.
گوته، یوهان ولفگانگ فون (۱۳۲۸). دیوان شرقی گوته. ترجمۀ شجاع‌الدین شفا. تهران: بی‌‌نا.
گوته، یوهان ولفگانگ فون (۱۳۷۹). دیوان غربی‌‌ـ شرقی. ترجمۀ کورش صفوی. تهران: هرمس.
گوته، یوهان ولفگانگ فون (۱۳۹۲). دیوان غربی‌‌ـ شرقی. ترجمۀ محمود حدادی. تهران: کتاب پارسه.
ولک، رنه (۱۳۸۸). تاریخ نقد جدید. ترجمۀ سعید ارباب‌‌شیرانی. ج. 1.تهران: نیلوفر.
D’haen, Theo, et.al (Eds.) (2012). The Routledge Companion to World literature. Routledge.
Dabashi, Hamid (2012). The World of Persian Literary Humanism. Cambridge: Harvard UP.
Damrosch, David (2003). What Is World Literature? Princeton: Princeton University Press.
Damrosch, David (2009). How to Read World Literature? Oxford: Blackwell Publishing.
Ekkermann, J. P. (2010). Conversations of Goethe. J. Oxenford. San Francisco, Tr. North point.
Hoffmeister, Gerhart (2002). Reception in Germany and abroad. In Sharpe, Lesley (Ed). The Cambridge     Companion to Goethe (pp. 306-336). Cambridge University Press. 
Ormsby, E. (Trans.). (2019). West-Eastern Divan: Complete, annotated new translation, including   Goethe’s “Notes and Essays” & the unpublished poems. London: Gingko Library.
Pizer, John (2006). The Idea of World Literature: History and Pedagogical Practice.  Baton Rouge, LA: Louisiana State University Press.
Schamoni, Wolfgang (2008) " 'Weltliteratur‘ zuerst 1773 bei August Ludwig Sc1ôzer.“ Arcadia (43), 288-98.
Schlôzer, August Ludwig von (1792-1801) Weltgeschichte nach ihren Haupttheilen im Auszug und Zusammenhange (Main elements of world history in excerpts and context). 2 vols. 
Strich, Fritz (1949). Goethe and World Literature. (C.A.M. Sym., Trans.) New York: Hafner Publishing Company.
Strich, Fritz (1957). [1946] Goethe und die Weltliteratur. Bern: Francke Verlag.
Weitz, Hans  (1987) "Weltliteratur zuerst bei Wieland.“ Arcadia (22). 206-8.