خوانش بیش‌متنی لوگوهای مناسبتی گوگل(دودل) با موضوع بزرگداشت هنرمندان نقاش بر مبنای گونه‌شناسی ژرار ژنت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری هنرهای اسلامی، گروه هنرهای صناعی اسلامی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

2 دانشیار زبان و ادبیات فرانسه، گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

شبکۀ جهان‌گستر وب در بستر اینترنت، عرصۀ جدیدی برای گوگل، به­عنوان یکی از پرکاربردترین نام‌های تجاری در دو دهۀ اخیر به وجود آورده است که بیش از 4000  نمونه لوگوی مناسبتی با عنوان دودل، از سال 1998 تا سال 202۲  طراحی کرده است. برای رمزگشایی آن‌ها‌ که مصداق کاملی از نمونه‌های ارجاع‌دهی است، باید به روابط گستردۀ تأثیر‌پذیری از متن‌های پیشین توجه شود که از این­رو مقالۀ حاضر با شیوۀ توصیفی­ـ تحلیلی به خوانش بیش‌متنی ژنت (اندیشمند فرانسوی) می‌پردازد. بیش‌متنیت رابطۀ برگرفتگی متن دوم از متن اول است؛ به­گونه‌ای­که اگر متن اول نبود، متن دوم شکل نمی‌گرفت. گردآوری اطلاعات از طریق منابع اسنادی و مشاهده‌ای انجام گرفته و روش نمونه‌گیری به­طور هدفمند 11 مورد از دودل‌گوگل‌های طراحی­شدۀ دو دهۀ گذشته با محوریت بزرگداشت نقاشان است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد گوگل از راهبردهای گوناگونی استفاده کرده است و طراحی دودل‌ها بر پایۀ چهار اصل از شش‌گونۀ بیش‌متنیت (همان­گونگی و تراگونگی) شکل گرفته‌اند: در مواردی بر اساس گونۀ پاستیش (تنها یک اثر شاخص هنرمند تقلید شده است) و در بسیاری از نمونه‌ها بر مبنای پارودی (اصولاً کلاژی  ترکیبی از چند اثر هنرمند) دودل‌ها ایجاد شده‌اند. همچنین به طور همزمان بسیاری از آن‌ها در گونۀ فورژی و جایگشت نیز قرار می‌گیرند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آژند،یعقوب؛ نامورمطلق، بهمن؛ حسن‌زاده، حسام (تابستان 1400). «خوانش ژنتی لوگوی دانشگاه تهران.» رهپویۀ هنر‌‌ـ هنرهای تجسمی. دورۀ چهارم، شمارۀ 2. صص 22ـ15.
آلن، گراهام (1380). بینامتنیت. ترجمۀ پیام یزدانجو. تهران: مرکز.
افشارمهاجر، کامران (1388). گرافیک تبلیغات چاپی در رسانه‌ها. تهران: سمت.
پاکباز، رویین (1383). دایرة‌‌المعارف هنر. تهران: فرهنگ معاصر.
پاکباز، رویین (1389). در جست‌و‌جوی زبان ‌نو. تهران: نگاه.
حکیم، اعظم؛ نامورمطلق، بهمن (پاییز 1398). «خوانش بیش‌‌متنی نقاشی ژکوند اثر مگریت بر اساس گونه‌شناسی ژرار ژنت.» نامۀ هنرهای تجسمی و کاربردی. شمارۀ 22. صص21ـ5.
سپهر، مسعود (۱۳۹۶). طراحی نشانه. تهران: فاطمی.
شفیقی، ندا (زمستان 1399). «مطالعۀ گونه‌های بیش‌متنی در آثار گرافیتی ایران.» نگره. شمارۀ 56. صص 153ـ139.
طاهری، محبوبه (1395). «کاربرد مؤلفه‌ از آنِ خودسازی‌‌ در تبلیغات تجاری.» مبانی نظری هنرهای تجسمی. شمارۀ 1. صص 97ـ81.
گاردنر، هلن (1389). هنر در گذر زمان. ترجمۀ محمدتقی فرامرزی، تهران: آگاه.
گامبریچ، ارنست هانس (۱۳۹۳). تاریخ هنر. ترجمۀ علی رامین. تهران: نشر نی.
لوسی‌اسمیت، ادوارد (1382). مفاهیم و رویکردها در آخرین جنبش‌های هنری قرن بیستم/ جهانی شدن و هنر جدید. ترجمۀ علیرضا سمیع‌آذر. تهران: نظر.
مک‌‌لوهان، هربرت مارشال (1377). برای درک رسانه‌ها. ترجمۀ گودرز میرانی و بهزاد دوران. تهران: چاپار.
مهریزی ثانی، سمیه؛ خزایی، محمد؛ افهمی، رضا (پاییز 1392). «راهبردهای تبلیغاتی در جهت تداوم برند‌‌ـ مطالعۀ لوگوهای مناسبتی گوگل.» هنرهای زیباـ هنرهای تجسمی. دورۀ هجدهم، شمارۀ 3. صص83ـ75.
نامورمطلق، بهمن (1386). «ترامتنیت: مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متن‌ها.» پژوهشنامۀ علوم انسانی. شمارۀ 56. صص 98ـ83.
نامورمطلق، بهمن (زمستان 1391). «گونه‌شناسی بیش‌متنی.» پژوهش‌های ادبی. سال نهم، شمارۀ ۳۸. صص۱۵۲ـ۱۳۹.
نامورمطلق، بهمن(1394). درآمدی بر بینامتنیت: نظریه‌ها و کاربردها. تهران: سخن.
نامورمطلق، بهمن (1395). بینامتنیت: از ساختارگرایی تا پسامدرنیسم. تهران: سخن.
نامورمطلق، بهمن (1399). «زیبایی‌شناسی کلاژ بینامتنی.» کیمیای هنر. سال نهم، شمارۀ 38. صص 36ـ25.
ولز، ویلیام؛ برنت، جان؛ موریارتی، ساندرا (1383). تبلیغات تجاری: اصول و شیوه‌‌های عمل. ترجمۀ سینا قربانلو. تهران: مبلغات.
Abrams, M.H. (1993). Glossary of literary term, New York: Cornel University Press, Ithaca.
Dentith, Simon (2000). Parody, London & New York: Rutledge.
Genette, Gérard (1992). The Architext: An Introduction, Berkeley: University of California Press, Pp. 84-83.
Genette, Gerard, (1997). Palimpsestes: Literature in the Second Degree (Chana Newman & Claude Doubinsky, Trans.), London: University of Nebraska Press.
Harford, T. (2017, March 27). Just google it: The student project that changed the world. BBC.
http://www. bbc. com/news/business-39129619.
Rabau, Sophie (2002). L’intertextualite, Paris: Flammarion
URLs:
https://artsandculture.google.com.
https://www google.com/doodles
https://en.wikipedia.org/wiki/Google_Doodle