بررسی مؤلفه‌های ابرانسان نیچه در نمایشنامۀ داود و اوریا نوشتۀ عباس نعلبندیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش آموختۀ دکتری زبان و ادبیات انگلیسی، گروه زبان و ادبیات انگلیسی، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

چکیده

عباس نعلبندیان گفت­وگوهای منظم و منطقی خود را با چاشنی سیاست، فلسفه و موضوعات متعدد دیگر همراه می­کند و بحث خود دربارۀ سراب حقیقت را در قالب بیانات شاعرانه و ادبی ارائه می­دهد. اگرچه نعلبندیان تحت ­تأثیر فلاسفه و نمایشنامه­نویسان غربی قرار داشته، به­خوبی توانسته است این تأثیرات را بومی­سازی کند. خواندن داود و اوریا از دیدگاه ابرانسان نیچه نشان می­دهد که نعلبندیان از آن، هم به­عنوان جهشی ایدئولوژیک و هم به­عنوان عنصری ساختاری در سازمان­دهی ­کار خود استفاده می­کند. هدف این مقاله تأکید بر اهمیت خواندن داود و اوریا در چهارچوب فلسفۀ نیچه و بررسی نقشی است که اندیشۀ نیچه در این نمایشنامۀ بازی می­کند؛ از این­رو، روش مطالعه، ادبیات تطبیقی در قالب مطالعات بینا­رشته­ای است. به­طور خاص، این پژوهش به دنبال ارائۀ راه­هایی است که از طریق آن­ها بتوان نشان داد که ایدۀ نیچه به درک جدیدی از شخصیت­ اصلی داود و اوریا و شکل هنری نمایشنامه کمک می­کند؛ به­­علاوه، چگونه این درک به شناخت بهتری از نعلبندیان، هم به­عنوان یک هنرمند و هم به­عنوان یک فرد، منجر می­شود. یافته‌های این مقاله نشان می­دهد که چگونه نعلبندیان با استفاده از تفکر نیچه، مفهوم ابرانسان را در نمایشنامۀ داود و اوریا خلق و بومی­سازی کرده و به غنای ادب فارسی افزوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اکبری بیرق، حسن و مریم اسد‌یان (پاییز و زمستان 1390). «مقد‌مه‌‌ای بر رابطۀ اد‌بیات و فلسفه.» زبان و اد‌ب فارسی، سال شصت و چهارم، شمارۀ 224، صص. 23ـ1.
اکوان، محمد‌ و الهام ناظم (زمستان 1392). «معنا و مفهوم آموزۀ آرمان‌‌گونۀ ابرمرد‌ د‌ر اند‌یشۀ نیچه و شاملو.» مطالعات نقد‌ اد‌بی (پژوهش اد‌بی)، شمارۀ 33، صص. 90ـ63. 
امجد‌، حمید‌ (1398). «خوانش نعلبند‌یان د‌ر متن زمانه‌‌اش.» د‌ر د‌فترهای تئاتر: مجموعۀ مقالات، آثار و گفت‌‌و‌‌گوها. د‌فتر شانزد‌هم، صص. 70ـ9.
رهبر، عباس‌‌علی و محسن سلگی (پاییز 1389). «منجی‌‌گرایی فیلسوفانة زمینی و قد‌سی: فرد‌ریش نیچه و احمد‌ فرد‌ید‌.» مشرق موعود‌، سال چهارم، شمارۀ 15، صص. 188ـ165.
عاطفه، جواد‌ و عاطفه پاکبازنیا (1394). د‌یگرانِ عباس نعلبند‌یان، تهران: میلکان.
عبید‌ی، سهند‌ (1398). «تجربۀ نابسند‌ۀ نعلبند‌یان‌‌بود‌ن.» د‌ر د‌فترهای تئاتر: مجموعۀ مقالات، آثار و گفت‌‌و‌‌گوها، د‌فتر شانزد‌هم، صص. 116ـ97.
عزیزخانی، احمد‌ و حمزه عالمی چراغعلی (پاییز و زمستان 1392). «نظریۀ ابرمرد‌ و نقد‌ آن از منظر آموز‌‌ه‌‌های د‌ینی و مبانی عقلی.» انسان‌‌پژوهی د‌ینی، د‌ورۀ د‌هم، شمارۀ 30، صص. 155ـ135. 
علوی‌‌تبار، هد‌ایت و سید‌ه‌‌آزاد‌ه امامی (بهار و تابستان 1392). «طلوع "ابرانسان" د‌ر سپهر اند‌یشۀ نیچه.» متافیزیک، د‌ورۀ چهل و نهم، شمارۀ 15، صص. 96ـ77.
 علوی‌‌زاد‌ه، فرزانه و سید‌ه‌‌مریم فضائلی (پاییز و زمستان 1400). «بررسی و تحلیل رویکرد‌های بینارشته‌‌ای زبان‌‌شناسی، مطالعات فرهنگی و هنر د‌ر پژوهش‌‌های اد‌بی.» اد‌بیّات تطبیقی، سال چهارد‌هم، شمارۀ 25، صص. 207ـ179. 
فولاد‌وند‌، حامد‌ (1384). «جاذبۀ نیچه د‌ر ایران امروز.» بازتاب اند‌یشه، شمارۀ 62، صص. 55ـ48.
نعلبند‌یان، عباس (1398). «د‌اود‌ و اوریا.» د‌ر د‌فترهای تئاتر: مجموعۀ مقالات، آثار و گفت‌‌و‌‌گوها. د‌فتر شانزد‌هم، صص. 164ـ150.  
نیچه، فرد‌ریش ویلهلم (1387). چنین گفت زرتشت: کتابی برای همه‌‌کس و هیچ‌‌کس. ترجمۀ د‌‌اریوش آشوری. تهران: آگاه.
Nietzsche, Friedrich (1924). The Antichrist. Mencken H. L. Trans. New York: Alfred A. Knopf, Inc.
Nietzsche, Friedrich (1881). Daybreak. Translated by Reginald Hollingdale, edited by Maudemarie Clark and Brian Leiter, Cambridge: Cambridge UP.
Nietzsche, Friedrich (2005). Twilight of the Idole. Edited by Aeron Ridley and Judith Norman, New York: Cambridge University Press.
Copleston, Frederick (1963). A History of Philosophy: Fichte to Nietzsche. Vol. 12.  Kent: Burns and Oates.
Cybulska, Eva (2015). “Nietzsche’s Übermensch: A Glance behind the Mask of Hardness.” Indo-Pacific Journal of Phenomenology, 15:1, 1-13. 
DOI:10.1080/20797222.2015.1049895
Exir, Mohammad and Alireza Anushiravani (2020). “Bahman Forsi’s The Vase and The Asylum and Harold Pinter’s Absurdism.” International Journal of Innovation, Creativity and Change, 14:5. 133-145.
Klein, Julie Thompson and William H. Newell, eds. (1998). Advancing Interdisciplinary Studies, Interdisciplinarity: Essays from the Literature. New York: College Entrance Examination Board.
Lavine, T.Z. (1984). From Socrates to Sartre: The Philosophical Quest. New York: Bantam Books.
Mercier, Jean L. (2002). From Socrates to Wittgenstein. India: Asian Trading Corporation.
https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:vJBtEHbtt0MJ:https://www.ijicc.net/images/Vol_14/Iss_5/14510_Exir_2020_E_R.pdf+&cd=3&hl=en&ct=clnk&gl=ir