مطالعۀ تطبیقی تصویر‌‌ درخت در تابلوهای نقاشی و اشعار دیوید جونز از منظر آیکونولوژی پانوفسکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

2 استاد زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 دانشیار پژوهش هنر، گروه پژوهش هنر، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

4 استاد‌یار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

دیوید جونز شاعر-نقاش مدرن بریتانیایی، از عناصر طبیعت به ویژه موضوع درخت در زبان کلامی و بصری خود بهره برده است؛ از این رو پژوهش حاضر با گزینشی هدف‌مند و با تمرکز بر تصویر درخت در تابلو‌های نقاشی و اشعار «این پرانتز و آناتماتا» جونز، به مطالعۀ تطبیقی و بینارشته‌ای این تصاویر بر مبنای نظریۀ آیکونولوژی پانوفسکی پرداخته است؛ نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد، جونز به عنوان یک مدرنیست «ضد مدرن»، عصر مدرن را عاملی مضر برای افول اجتماعی و فرهنگی می‌داند و به نقد آن می‌پردازد، او با پیوند دادن مصائب مسیح با مصائب انسان مدرن، انحطاط فرهنگی مدرن و امکان تجدید معنوی را یادآور می‌شود. او با بهره‌گیری از تکنیک‌های متنوع نقاشی و شعر مدرن، با رویکردی مشابه به آیکون درخت در تصاویر نقاشی و شعری پرداخته است و در این تصاویر درخت با توجه به کیفیت وجودی آن، با تمام گذشتۀ پربار اسطوره‌ای، تاریخی و مذهبی خود ظاهر می‌شود و ارزش نمادین می‌یابد و در برجسته‌ترین شکل نمادین، درخت به صلیب و صلیب به بدن رنجور مسیح قلب می‌گردد و این بدن مجروح درخت، شالودۀ نشانه‌شناسی آیکونیک جونز را ایجاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی، بابک (1400). از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران: مرکز.
احمدی، بابک (1388). ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز
تاتارکیویچ، ولادیسلاف (1401). تاریخ مفاهیم بنیادین زیبایی شناسی. ترجمۀ حمیدرضا بسحاق، تهران: نشر چشمه.
دنچف، الکس (1399). صد مانیفست: مانیفست‌های هنرمندان از فوتوریست‌ها تا استاکیست‌ها. ترجمۀ مهدی امیرخانلو، تهران: نشر هنوز.
عبدی، ناهید (1390). درآمدی بر آیکونولوژی: نظریه و کاربرد مطالعه موردی نقاشی ایرانی، تهران: نشر سخن. 
فرهادپور، مراد (1395). شعر مدرن از بودلر تا استیونس: گزیده‌ای از مقاله‌ها و شعر‌ها. ترجمۀ مراد فرهادپور، تهران: نشر بیدگل.
فتوحی، محمود (1389) بلاغت تصویر. تهران: سخن.
فتوحی، محمود (1381) «تصویر خیال». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز). دوره 45. شماره 185. 134-103. 
کرس، گونترآر و لیوون، تئو ون (1398). خوانش تصاویر دستور طراحی بصری. ترجمۀ سجاد کبگانی، تهران: نشر هنر نو. 
کومارا سوامی، آنانداکنتیش (1393). فلسفۀ هنر مسیحی و شرقی. ترجمۀ امیر حسین ذکرگو، تهران: نشر فرهنگستان هنر.
سپهری، سهراب (1401) هشت کتاب. تهران: دیوار.
شفیعی کدکنی، محمد‌رضا (1383) صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
ولک، رنه (1399). تاریخ نقد جدید. ترجمۀ سعید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.
Alexander, Neal (2019). “His‌tory, geography, poetry: David Jones’s late modernism.”, 26(4). 869-892. https://doi.org/10.1353/mod.2019.0062
Bankes, Ariane, and Paul Hills (2015). The Art of David Jones: Vision and Memory. Lund Humphries. 
Brooks, Francesca (2022). Poet of the Medieval Modern: Reading the Early Medieval Library with David Jones. Oxford University Press.
Dudley, Jack (2013).  “Transcendence and the end of Modernis‌t aes‌thetics: David Jones’s in Parenthesis.
     Renascence.”, 65(2). 103-124. https://doi.org/10.5840/renascence20136525
Dirworth, Thomas (1988). The shape of meaning in the poetry of David Jones .University of Toronto Press.
Dirworth, Thomas (2012). David Jones and the Great War. Enitharmon Press.
Dilworth, Thomas (2017). David Jones: Engraver, Soldier, Painter, Poet. Catapult.
Grisewood, Harman (1997). “Remembering David Jones. The Ches‌terton Review”, 23(1/2). 193-207. https://doi.org/10.5840/ches‌terton1997231/224     
Gray, Nicolete (1989). the Paintings of David Jones. Wes‌terham presss.
Jones, David (1972). The Anathemata. Faber & Faber.
Jones, David (1978). In parenthesis. Faber & Faber.
Jones, David (2017 A). Epoch and Artis‌t. Faber & Faber.
Jones, David (2017 B). The Sleeping Lord: And Other Fragments.  Faber & Faber.
Mersom, Daryl Charles (2015). The Tree as a Site of Debate in Some Writing by DH Lawrence and David   Jones (Doctoral dissertation, University of Bris‌tol).
Panofsky, Erwin (1955). Meaning in the visual arts. The University of Chichago press. Chichago.
Robichaud, Paul Joseph (2001). David Jones, Modernism, and the middle Ages (Doctoral dissertation). 
S‌tanbridge, Paul (2009). The Messy Making of David Jones’s Anathemata. MoveableType, 5. https://doi.org/10.14324/111.1755-4527.043
Svendsen, Anna (2017). “Unfolding the “Implied Theology” of In Parenthesis in Several Biblical and Liturgical Allusions to the Passion of Chris‌t. In David Jones: A Chris‌tian Modernis‌t?” (pp. 195-208). https://doi.org/10.1163/9789004356993_015
Svendsen, Anna (2018). The Shape of Sacrifice in David Jones’ Landscape of War (Doctoral dissertation, University of York).
Taylor, Paul (2022). Iconography: How Images Mean. Manuscript in preparation. 
Wakelin, Peter (2023). Hill-rhythms: David Jones + Capel-y-ffin .Grey Mare Press.
https://www.kettlesyard.cam.ac.uk/objects/vexilla-regis 1402/11/20
https://www.britannica.com  1402/11/20
https://www.biblegateway.com  1402/11/20