خوانش سیاسی رمان دموکراسی یا دموقراضه با تکیه بر نظریة ساختار سازمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

چکیده

ساختار سازمانی الگوی روابط بین نقش­ های مختلف در هر سازمان را پدید ­می ­آورد. ساختار سازمانی از ابعاد متعدّدی تشکیل­ شده ­است که چهار بخش آن، تقسیم وظایف، تخصّص، تمرکز و کنترل برجسته­ است. چهارچوب سیاسی یکی از قالب ­های شکل ­گیری نظریة ساختار سازمانی است. رمان دموکراسی یا دموقراضه اثر سیدمهدی شجاعی با موضوع سیاسی و زبانی طنزآمیز، روابط حاکمیت و مردم را در قلمروی نمادین ترسیم­ کرده ­است. تحلیل نظریة ساختار سازمانی در رمان دموکراسی یا دموقراضه، ساختار سیاسی اثر، قوانین و ایدئولوژی حاکمان مختلف را نشان­ می ­دهد. این مقاله به شیوة تحلیل محتوا با رویکردی بین­ رشته ­ای، ویژگی­ های حاکمیت در این رمان را از منظر ساختار سازمانی در علم مدیریت نقد ­می ­کند. یافته ­ها نشان­ داده­ است که ساختار سیاسی در این اثر سه بخش عمدة ساختار سادة تجدّدگرا، ساختار دموکراسی ویرانگر و ساختار دموکراسی فرهیخته ­نما را در بر می ­گیرد. تغییر ساختارسازمانی در حکومت ­های سه ­گانه، تحوّل ساختار سیاسی را در برخی ابعاد تأیید­ می ­کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


انوشــیروانی، علیرضــا (بهار و تابستان 1389). «ضرورت اد‌بیــات تطبیقــی د‌ر ایران.» ویژه‌‌نامة اد‌بیــات تطبیقــی (فرهنگســتان زبــان و اد‌ب فارســی)، دوره اول، شماره اول، (پیاپی 1)، صص. 38ـ6.
انوشــیروانی، علیرضــا (بهار و تابستان 1392). «مطالعــات بینارشــته‌‌ای اد‌بیــات تطبیقــی.» ویژه‌‌نامة اد‌بیــات تطبیقــی (فرهنگســتان زبــان و اد‌ب فارســی)، ســال چهــارم، شــمارة اول، (پیاپی 7)، صص. 9ـ3.
الوانی، مهد‌ی (1387). مد‌یریت عمومی. تهران: نشر نی.
جمشید‌ی، علی (بهار 1387). «تأثیر ابعاد‌ محتوایی بر ابعاد‌ ساختاری د‌ر طراحی ساختار سازمان.» پیک نور، سال ششم، شمارة 1، صص. 127ـ107.
د‌اود‌یان، محمد‌حسن و معصومه تقوی قلعه‌‌نی (زمستان 1395). «شخصیّت و شخصیّت‌‌پرد‌ازی د‌ر د‌استان بغض آینه اثر سید‌مهد‌ی شجاعی.» شباک، شمارة 19، صص. 54ـ47.
د‌هقان، نبی‌‌اله و شعبان مراد‌ی (زمستان و بهار 1390ـ1389). «مقایسة د‌یوان‌‌سالاری د‌انشکد‌ه‌‌های مد‌یریت د‌انشگاه تهران و د‌انشگاه آزاد‌ اسلامی براساس الگوی مینتزبرگ.» مطالعة مد‌یریت بهبود‌ و تحول، شمارة  ،63صص. 182ـ153.
رابینز، استیفن پی (1389). رفتار سازمانی: مفاهیم، نظریه‌‌ها و کاربرد‌ها. ترجمة علی پارساییان و سید‌محمد‌ اعرابی. جلد‌ سوم، چاپ سیزد‌هم، تهران: د‌فتر پژوهش‌‌های فرهنگی.
علیزاد‌ه، غیاث‌‌الد‌ین و مسعود‌ فرهمند‌فر (تابستان 1401). «عشق؛ خیال یا واقع: بررسی تطبیقی مفهوم عشق نزد‌ مولوی و لاکان.» مطالعات بین‌‌رشته‌‌ای اد‌بیات، هنر و علوم انسانی، سال د‌وم، شمارۀ 3، صص. 140ـ121. https://doi.org/10.22077/ISLAH.2022.5288.1091
فرهنگی، سهیلا و سمیه بانگ‌‌آور (پاییز 1394). «تحلیل گفتمان انتقاد‌ی د‌استان کوتاه «ناخلف» نوشتة سید‌مهد‌ی شجاعی.» اد‌بیات انقلاب اسلامی (ویژه‌‌نامة فرهنگستان)، د‌ورة اول، شمارۀ 2، صص. 155ـ 135.
فروهی، مهشید‌ (پاییز و زمستان 1383). «ساختار و ابعاد‌ ساختاری د‌ر سازمان‌‌های د‌انش‌‌محور.» مد‌یریت فرد‌ا، شمارۀ 7 و 8، صص. 82ـ73.
کرد‌ناییج، اسد‌الله و د‌یگران (تابستان 1384). «طراحی ساختار سازمانی مراکز و آموزشگاه‌‌های کارآفرینی د‌ر کشور.» مد‌رّس علوم انسانی، د‌ورة نهم، شمارۀ 2، صص. 157ـ119.
مد‌رسی، فاطمه و دیگران (پاییز 1393). «بررسی جایگاه زن د‌ر آثار مهد‌ی شجاعی با تکیه بر مجموعه د‌استان‌‌های کوتاه سانتاماریا.» سبک‌‌شناسی نظم و نثر فارسی، شمارۀ 25، صص. 234ـ219.
مهرآوران، محمود‌ و طیبه عبد‌لی (بهار و تابستان 1390). «نگاهی به د‌استان‌‌های کوتاه سید‌مهد‌ی شجاعی.» پژوهش‌‌های د‌ستوری و بلاغی، شمارۀ 6، صص. 112ـ97. https://doi.org/ 10.22091/JLS.2011.439
مینتزبرگ، هنری (1374). سازمان‌‌د‌هی: پنج الگوی کارساز. ترجمة ابوالحسن فقیهی و حسین وزیری سابقی. چاپ سوم، تهران: مرکز آموزش مد‌یریت د‌ولتی.
نجف‌‌پور، شعبان (بهار 1390). «بررسی رابطة بین فساد‌، فرهنگ و ساختار سازمانی.» سازمان بازرسی کل کشور، گزارش پژوهشی، شمارۀ 36، صص. 18ـ5.
واعظی، رضا و طیبه مسلمی (بهار 1388). «شناسایی عوامل سازمانی مؤثّر بر اجرای مطلوب سیستم مد‌یریت د‌انش.» مد‌یریت توسعه و تحول، شمارۀ 1، صص. 19ـ7.
ولک، رنه و آوستن وارن (1373). نظریة اد‌بیات. ترجمة ضیاء موحد‌ و پرویز مهاجر. تهران: اند‌یشه‌‌های عصر نو.
Arnold, Hugh J and Daniel C. Feldman (1986). Organization Behavior. New York: McGraw. Hill.
Barney, Jay B. and Ricky W. Griffin (1992). The Management of Organization. Boston: Houghton Company.
Daft, Richard L (1991). Organization Theory and Design. 3rd ed. West Publishing Company.
Jackson J.H and Morgan C.P (1982). Organization Theory. 2nd   ed. Prentice – Hall.
Mintesberg, Henry (1979). The Structuring of Organization. Englewood Cliff: Prentice Hall.
Robbins, Stephen P (1987). Organization Theory. New York: Prentice Hall.